ข้ามไปเนื้อหา

จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
(เปลี่ยนทางจาก Marvel Cinematic Universe)
จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
โลโก้จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลจาก มาร์เวลสตูดิโอส์: แอสแซมบลิงอะยูนิเวิร์ส (2014)
สร้างโดยมาร์เวลสตูดิโอส์
งานต้นฉบับไอรอนแมน มหาประลัย คน เกราะ เหล็ก (2008)
เจ้าของเดอะวอลต์ดิสนีย์
ปีค.ศ. 2008–ปัจจุบัน
สื่อสิ่งพิมพ์
หนังสือหนังสือจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
การ์ตูนหนังสือการ์ตูนพ่วงขาย
จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
ภาพยนตร์และโทรทัศน์
ภาพยนตร์ภาพยนตร์ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
ภาพยนตร์สั้นมาร์เวลวันช็อตส์
ละครโทรทัศน์ละครชุดทางโทรทัศน์ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
เว็บซีรีส์ดิจิทัลซีรีส์ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
รายการโทรทัศน์พิเศษรายการพิเศษในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
เกม
วิดีโอเกมวิดีโอเกมพ่วงขายในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
เสียง
เพลงต้นฉบับดนตรีของจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล
เบ็ดเตล็ด
สวนสนุกสวนสนุกธีมมาร์เวล

จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล (อังกฤษ: Marvel Cinematic Universe; MCU) เป็นสื่อแฟรนไชส์อเมริกันและจักรวาลร่วมซึ่งมีศูนย์กลางอยู่ที่ภาพยนตร์ชุดของภาพยนตร์ซูเปอร์ฮีโรที่สร้างโดยมาร์เวลสตูดิโอส์ ซึ่งสร้างจากตัวละครที่ปรากฏอยู่ในหนังสือการ์ตูนอเมริกันที่ตีพิมพ์โดยมาร์เวลคอมิกส์ แฟรนไชส์ยังประกอบด้วย หนังสือการ์ตูน ภาพยนตร์สั้น ละครชุดโทรทัศน์และดิจิทัลซีรีส์ จักรวาลร่วมนั้นเหมือนกับจักรวาลมาร์เวลในหนังสือการ์ตูน ที่มีการข้ามฝั่งระหว่างองค์ประกอบโครงเรื่องทั่วไป สถานที่ดำเนินเรื่อง นักแสดงและตัวละคร

มาร์เวลสตูดิโอส์ฉายภาพยนตร์เป็นกลุ่มที่เรียกว่า "เฟส" โดยสามเฟสแรกเรียกว่า "ดิอินฟินิตีซากา" และสามเฟสหลังเรียกว่า "เดอะมัลติเวิร์สซากา" ภาพยนตร์เรื่องแรกของจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลคือ ไอรอนแมน มหาประลัย คน เกราะ เหล็ก (2008) เป็นการเริ่มต้นเฟสหนึ่ง ก่อนจะสิ้นสุดที่ภาพยนตร์ข้ามฝั่ง ดิ อเวนเจอร์ส (2012) เฟสสอง เริ่มต้นด้วย ไอรอนแมน 3 (2013) และสิ้นสุดที่ มนุษย์มดมหากาฬ (2015) เฟสสาม เริ่มต้นด้วย กัปตันอเมริกา: ศึกฮีโร่ระห่ำโลก (2016) และสิ้นสุดที่ สไปเดอร์-แมน ฟาร์ ฟรอม โฮม (2019) เฟสสี่ เริ่มต้นด้วย แบล็ค วิโดว์ (2021) และสิ้นสุดที่ แบล็ค แพนเธอร์: วาคานด้าจงเจริญ (2022) เฟสห้า เริ่มต้นด้วย แอนท์-แมน และ เดอะ วอสพ์: ตะลุยมิติควอนตัม (2023) และสิ้นสุดที่ ธันเดอร์โบลต์ส (2025) เฟสหก เริ่มต้นด้วย เดอะแฟนแทสติกโฟร์ (2025) และสิ้นสุดที่ อเวนเจอร์ส 5 (2026) และ อเวนเจอร์ส: ซีเครตวอร์ส (2027)

มาร์เวลเทเลวิชัน ขยายจักรวาลไปยังเครือข่ายโทรทัศน์ด้วย ชี.ล.ด์. ทีมมหากาฬอเวนเจอร์ส ทางช่องเอบีซี ในปี ค.ศ. 2013 ก่อนจะขยายละครโทรทัศน์ไปยังการออกอากาศผ่านสัญญาณต่อเนื่องบนเน็ตฟลิกซ์และฮูลู และการออกอากาศผ่านสายเคเบิลทางช่องฟรีฟอร์ม มาร์เวลเทเลวิชันสร้างดิจิทัลซีรีส์ชื่อว่า ชี.ล.ด์. ทีมมหากาฬอเวนเจอร์ส: สลิงช็อต ต่อมา มาร์เวลสตูดิโอส์ ได้สร้างละครโทรทัศน์เองเพื่อออกอากาศใน ดิสนีย์+ เริ่มต้นด้วย วันด้าวิสชั่น ในปี ค.ศ. 2021 เป็นการเริ่มต้นเฟสสี่ และพวกเขายังขยายเฟสนี้ด้วยรายการพิเศษทางโทรทัศน์ในชื่อ ผลงานพิเศษของมาร์เวลสตูดิโอส์ โดยเรื่องแรกคือ แวร์วูล์ฟ บาย ไนท์ (2022) จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลยังประกอบด้วย หนังสือการ์ตูนไทอิน ที่ตีพิมพ์โดยมาร์เวลคอมิกส์ นอกจากนี้มาร์เวลสตูดิโอส์ยังได้สร้างภาพยนตร์สั้นชุดสำหรับวางจำหน่ายลงแผ่น เรียกว่า มาร์เวลวันช็อตส์ และแคมเปญการตลาดแบบปากต่อปากของแต่ละภาพยนตร์และในจักรวาลด้วย ดับเบิลยูเอชไอเอช นิวส์ฟรอนต์ และ เดอะเดลิบิวเกิล รายการที่เลียนแบบรายการข่าว

แฟรนไชส์ประสบความสำเร็จในเชิงพาณิชย์และได้รับการตอบรับที่ดีจากนักวิจารณ์ และยังได้สร้างแรงบันดาลใจให้กับสตูดิโอภาพยนตร์และโทรทัศน์อื่น ๆ ที่มีสิทธิ์ในการดัดแปลงตัวละครในหนังสือการ์ตูน โดยพยายามสร้างจักรวาลร่วมที่คล้ายคลึงกับจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล นอกเหนือจากสื่อในจักรวาลร่วมแล้ว จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวหลายแห่ง, นิทรรศการศิลปะ, รายการโทรทัศน์พิเศษ, หนังสือแนะนำสำหรับภาพยนตร์แต่ละเรื่อง, วิดีโอเกมไทอินและโฆษณาจำนวนมาก

การพัฒนา[แก้]

ภาพยนตร์ชุดและละครชุดโดยมาร์เวลสตูดิโอส์[แก้]

ภาพยนตร์ชุดในดิอินฟินิตีซากา[แก้]

"มันไม่เคยทำมาก่อนและนั่นเป็นสิ่งที่ทุกคนยอมรับ ผู้สร้างภาพยนตร์คนอื่นไม่คุ้นเคยกับการรับนักแสดงจากภาพยนตร์เรื่องอื่นที่ผู้สร้างภาพยนตร์คนอื่นเคยคัดเลือกไว้ โครงเรื่องบางเรื่องที่เชื่อมโยงกันหรือสถานที่บางแห่งที่เชื่อมโยงกัน แต่ผมคิดว่า... ทุกคนทำงานให้กับมันและคิดว่ามันสนุก ส่วนใหญ่เป็นเพราะเราพูดเสมอว่าภาพยนตร์ที่เราสร้างนั้นต้องมาก่อน ร่างแหที่เกี่ยวพันทั้งหมด ทั้งหมดนั้นก็สนุกและจะมีความสำคัญมากถ้าคุณต้องการให้เป็น หากแฟน ๆ ต้องการค้นหาเพิ่มเติมและการเชื่อมโยง พวกเขาก็อยู่ที่นั่น เห็นได้ชัดว่ามีบางสิ่งที่ยิ่งใหญ่ซึ่งหวังว่าผู้ชมกระแสหลักจะสามารถติดตามได้เช่นกัน แต่... เหตุผลที่ผู้สร้างภาพยนตร์ทุกคนมีส่วนร่วมคือภาพยนตร์ของพวกเขาต้องยืนหยัดด้วยตัวเอง พวกเขาต้องมีวิสัยทัศน์ที่สดใหม่ โทนภาพยนตร์ที่ไม่เหมือนใครและความจริงที่ว่าพวกเขาสามารถเชื่อมต่อถึงกันได้ หากคุณต้องการติดตามเกล็ดขนมปังเหล่านั้นซึ่งเป็นของแถม"

เควิน ไฟกี ประธานฝ่ายผลิตของมาร์เวลสตูดิโอส์เกี่ยวกับการสร้างจักรวาลภาพยนตร์ที่ใช้ร่วมกัน[1]

ในปี ค.ศ. 2005 มาร์เวลเอนเตอร์เทนเมนต์ ได้เริ่มวางแผนที่จะสร้างภาพยนตร์ของตนเองโดยอิสระและจัดจำหน่ายผ่าน พาราเมาต์พิกเจอส์[2] ก่อนหน้านี้ มาร์เวลสร้างภาพยนตร์ซูเปอร์ฮีโรหลายเรื่องร่วมกับ โคลัมเบียพิคเจอร์ส, นิวไลน์ซินีมา, ทเวนตีท์เซนจูรีฟอกซ์และอื่น ๆ[3] มาร์เวลทำกำไรได้ค่อนข้างน้อยจากข้อตกลงด้านลิขสิทธิ์กับสตูดิโออื่น ๆ และต้องการหารายได้เพิ่มเติมจากภาพยนตร์ ในขณะที่ยังคงการควบคุมทางศิลปะของโครงการและการจัดจำหน่าย[4] อาวี อาราด หัวหน้าฝ่ายภาพยนตร์ของมาร์เวล พอใจกับภาพยนตร์ไอ้แมงมุมของแซม เรย์มีของโซนี่พิคเจอร์ส แต่ไม่ค่อยพอใจกับภาพยนตร์เรื่องอื่น ทำให้อาราดตัดสินใจก่อตั้ง มาร์เวลสตูดิโอส์ สตูดิโอภาพยนตร์อิสระขนาดใหญ่แห่งแรกของฮอลลิวูด นับตั้งแต่ ดรีมเวิกส์ ใน ค.ศ. 1994[5] เควิน ไฟกี รองหัวหน้าของอาราด ตระหนักว่า มาร์เวลยังคงเป็นเจ้าของสิทธิ์ในตัวสมาชิกหลักของ อเวนเจอร์ส ไม่เหมือนกับ สไปเดอร์-แมน, เบลดและเอ็กซ์เมน ซึ่งมีโซนี่, นิวไลน์และฟอกซ์เป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ภาพยนตร์ ตามลำดับ ไฟกีซึ่งอธิบายตัวเองว่าเป็น "แฟนบอย" จินตนาการถึงการสร้างจักรวาลที่ใช้ร่วมกัน เช่นเดียวกับผู้สร้าง สแตน ลีและแจ็ค เคอร์บี ที่ทำกับหนังสือการ์ตูนในช่วงต้นทศวรรษ 1960[6]

สตูดิโอได้เงินทุนจากวงเงินสินเชื่อหมุนเวียน 7 ปี มูลค่า 525 ล้านดอลลาร์สหรัฐกับ เมอร์ริล ลินช์[4] แผนการณ์ของมาร์เวลคือเปิดตัวละครหลักของพวกเขาในภาพยนตร์แต่ละเรื่อง แล้วรวมเข้าด้วยกันในภาพยนตร์ข้ามฝั่ง[7] อาราด ผู้ซึ่งสงสัยในแผนการณ์นี้ ยืนกรานว่าเป็นเพราะชื่อเสียงของเขาที่ช่วยให้สตูดิโอสามารถจัดหาเงินทุนเริ่มต้นมาได้ เขาลาออกในปีถัดมา[5][8] ในปี ค.ศ. 2007 ไฟกีได้รับการแต่งตั้งเป็นหัวหน้าสตูดิโอ มาร์เวลสตูดิโอส์ได้จัดตั้งคณะกรรมการสร้างสรรค์จำนวนหกคนที่คุ้นเคยกับตำนานหนังสือการ์ตูนเพื่อรักษาความมั่นคงทางศิลปะ ได้แก่ ไฟกี, หลุยส์ เดสโปซิโต ประธานร่วมของมาร์เวลสตูดิโอส์, แดน บักลีย์ ประธานสำนักพิมพ์, โจ เคสซาดา หัวหน้าฝ่ายสร้างสรรค์ของมาร์เวล, ไบรอัน ไมเคิล แบนดิส นักเขียนและ แอลัน ไฟน์ ประธานมาร์เวลเอนเตอร์เทนเมนต์ ซึ่งเป็นผู้ดูแลคณะกรรมการ[5] ในตอนแรก ไฟกีกล่าวถึงความต่อเนื่องของการเล่าเรื่องร่วมกันของภาพยนตร์เหล่านี้ว่า "จักรวาลโรงภาพยนตร์มาร์เวล (Marvel Cinema Universe)"[9] แต่ต่อมาใช้คำว่า "จักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล (Marvel Cinematic Universe)"[10] เนื่องจากแฟรนไชส์ขยายไปสู่สื่ออื่น ๆ ชื่อนี้จึงถูกใช้โดยบางคนเพื่ออ้างถึงภาพยนตร์เท่านั้น[11]

ภาพยนตร์ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลฉายเป็นกลุ่มที่เรียกว่า "เฟส" เริ่มต้นด้วยเฟสหนึ่งและเฟสสอง[12][13] เดอะวอลต์ดิสนีย์ซื้อมาร์เวลเอนเตอร์เทนเมนต์ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2009 มูลค่า 4 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ดิสนีย์กล่าวว่าภาพยนตร์ในอนาคตของมาร์เวลสตูดิโอส์ จะจัดจำหน่ายโดยสตูดิโอของตัวเอง เมื่อข้อตกลงที่มีอยู่กับพาราเมาต์สิ้นสุดลง[14][15] ภาพยนตร์ในเฟสสาม ประกาศในงานแถลงข่าวพิเศษในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2014[16] มาร์เวลสตูดิโอส์ถูกรวมเข้ากับวอลต์ดิสนีย์สตูดิโอส์ในเดือนกันยายน ค.ศ. 2015 โดยไฟกีขึ้นตรงต่อ แอลัน ฮอร์น ประธานวอลต์ดิสนีย์สตูดิโอส์ แทนที่ ไอแซก เพิร์ลมัตเตอร์ ซีอีโอของมาร์เวลเอนเตอร์เทนเมนต์[17] คณะกรรมการสร้างสรรค์ของสตูดิโอจะมีส่วนร่วม "เล็กน้อย" ในภาพยนตร์ต่อจากนี้ แม้ว่าพวกเขาจะยังคงให้คำปรึกษากับ มาร์เวลเทเลวิชัน ซึ่งยังคงอยู่ภายใต้การควบคุมของเพิร์ลมัตเตอร์[18][19] การตัดสินใจครั้งสำคัญในภาพยนตร์ทั้งหมดต่อจากนี้จะต้องกระทำโดย ไฟกี, เดสโปซิโตและวิกตอเรีย อลอนโซ[18] สตูดิโอได้ก่อตั้ง มาร์เวลสตูดิโอส์พาร์เลียเมนต์ ซึ่งเป็น "ความไว้วางใจทางสมอง" ของผู้บริหารที่ทำงานมายาวนานในบริษัท ซึ่งจะช่วยยกระดับโครงการของกันและกันหากเป็นไปได้[20] ไฟกีกล่าวในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 2017 ว่า อเวนเจอร์ส: เผด็จศึก (2019) จะให้จุดจบที่สมบูรณ์แบบแก่ภาพยนตร์และเส้นเรื่องในเวลานั้นและเริ่มยุคใหม่สำหรับแฟรนไชส์[21] เขากล่าวในภายหลังว่าเฟสสามจะเป็นการสิ้นสุด "ดิอินฟินิตีซากา"[22]

ภาพยนตร์ชุดและละครชุดในเดอะมัลติเวิร์สซากา[แก้]

ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 2017 ดิสนีย์กำลังพัฒนาละครชุดมาร์เวลเรื่องใหม่ เพื่อนำมาลงในบริการสตรีมมิง ดิสนีย์+[23] ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2018 ไฟกี กล่าวว่าได้เริ่มการสนทนากับดิสนีย์เกี่ยวกับการมีส่วนร่วมใด ๆ ที่อาจเกิดขึ้นกับมาร์เวลสตูดิโอส์กับบริการสตรีมมิง เนื่องจากไฟกีรู้สึกว่าบริการนี้เป็นสิ่งสำคัญสำหรับบริษัท[24] ในเดือนกันยายน ค.ศ. 2018 มีรายงานว่ามาร์เวลสตูดิโอส์กำลังพัฒนาละครชุดจำกัด โดยมีศูนย์กลางอยู่ที่ตัวละคร "ชั้นสอง" จากภาพยนตร์ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลที่ไม่มีและไม่น่าจะมีภาพยนตร์ของตัวเอง ละครชุดแต่ละเรื่องคาดว่าจะมีหกถึงแปดตอน และจะสร้างโดยมาร์เวลสตูดิโอส์มากกว่าจะเป็นมาร์เวลเทเลวิชัน โดยไฟกีได้รับ "บทบาทภาคปฏิบัติ" ในการพัฒนาละครชุดแต่ละเรื่อง[25] ไฟกีกล่าวว่าละครชุดที่ได้รับการพัฒนาสำหรับบริการสตรีมมิงจะ "บอกเล่าเรื่องราว... ที่เราไม่สามารถบอกได้จากประสบการณ์ในโรงภาพยนตร์ – การเล่าเรื่องในรูปแบบที่ยาวกว่า"[26] นอกจากนี้ เขายังเสริมด้วยว่าการที่ดิสนีย์ขอให้สร้างละครชุดเหล่านี้ "เติมพลังให้ทุกคนอย่างสร้างสรรค์" ภายในมาร์เวลสตูดิโอส์เนื่องจากพวกเขาสามารถ "เล่นในสื่อใหม่และโยนกฎออกไปนอกหน้าต่างในแง่ของโครงสร้างและรูปแบบ"[27] รายการโทรทัศน์พิเศษจากสตูดิโอจะทำการตลาดในชื่อ "ผลงานพิเศษของมาร์เวลสตูดิโอส์"[28][29] รวมพันธุ์นักสู้พิทักษ์จักรวาล ตอนพิเศษรับวันหยุด (2022) เป็นโครงการแรกที่มาร์เวลสตูดิโอส์เริ่มวางแผนให้กับดิสนีย์+[30]

ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2017 เดอะวอลต์ดิสนีย์ ตกลงซื้อทรัพย์สินจาก ทเวนตีเฟิสต์เซนจูรีฟอกซ์ ร่วมไปถึงทเวนตีท์เซนจูรีฟอกซ์[31] ธุรกรรมปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 19 มีนาคม ค.ศ. 2019[32] การเข้าซื้อกิจการได้เห็นการกลับมาของลิขสิทธิ์ภาพยนตร์ เดดพูล, ตัวละครเอ็กซ์เมนและตัวละครแฟนแทสติกโฟร์ คืนสู่มาร์เวลสตูดิโอส์[31] ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2020 ในวันนักลงทุนของดิสนีย์ มาร์เวลสตูดิโอส์ให้ข้อมูลเกี่ยวกับภาพยนตร์และละครชุดที่ประกาศไปก่อนหน้านี้ และประกาศละครชุดและรายการพิเศษเพิ่มเติมอีกบนดิสนีย์+ และยืนยันว่าจะเป็นส่วนหนึ่งของเฟสสี่[33] องค์ประกอบแรกบางส่วนที่ก่อนหน้านี้ถูกควบคุมโดยทเวนตีท์เซนจูรีฟอกซ์แล้วรวมเข้ากับจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล ได้แก่ องค์กร ซ.อ.ร์.ด. ใน วันด้าวิสชั่น ละครชุดบนดิสนีย์+ และ มาดริพัวร์ ประเทศสมมติในละครชุด ฟัลคอนและวินเทอร์ โซลเยอร์[34][35] นอกจากนี้ แพทริก สจวร์ต ปรากฏตัวเป็น ศาสตราจารย์ ชาร์ลส์ เซเวียร์ ในภาพยนตร์ จอมเวทย์มหากาฬ ในมัลติเวิร์สมหาภัย (2022) โดยแสดงเป็นตัวละครนี้ในจักรวาลอื่น หลังเขาเคยแสดงเป็นตัวละครนี้ในภาพยนตร์ชุด X-เม็น ของฟอกซ์[36] ขณะที่ กมลา ข่าน พบว่ามีการกลายพันธุ์ทางพันธุกรรมใน มิสมาร์เวล[37] ไอมาน เวลลานี ยืนยันว่าเธอเป็นมนุษย์กลายพันธุ์ (คำที่เกี่ยวข้องกับ X-เม็น) คนแรกในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล[38] เนมอร์ ก็ได้รับการเปิดเผยว่าเป็นมนุษย์กลายพันธุ์ในภาพยนตร์ แบล็ค แพนเธอร์: วาคานด้าจงเจริญ (2022) เหมือนกับเขาในการ์ตูน[39][40]

เควิน ไฟกี ช่วยสร้างสื่อที่ใช้จักรวาลร่วมกันจากทรัพย์สินของมาร์เวล

ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2019 ประกาศรายชื่อสื่อในเฟสสี่ที่งาน ซานดิเอโกคอมมิก-คอน ซึ่งประกอบด้วยภาพยนตร์และละครชุดบนดิสนีย์+[41] เฟสสี่ประกอบด้วย สมมุติว่า...? แอนิเมชันชุดเรื่องแรกจากมาร์เวลสตูดิโอส์ และในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2021 สตูดิโอกำลังสร้าง "สาขาแอนิเมชันและสตูดิโอขนาดเล็ก"[42] ในชื่อ มาร์เวลสตูดิโอส์แอนิเมชัน[43] เพื่อมุ่งเน้นไปที่เนื้อหาแอนิเมชันนอกเหนือจาก สมมุติว่า...?[42] อลอนโซกล่าวว่า มาร์เวลมีโครงการประมาณ 31 โครงการที่อยู่ในขั้นตอนการพัฒนาต่าง ๆ ในเดือนกันยายน ค.ศ. 2021[44] ไฟกีกล่าวในเดือนเมษายน ค.ศ. 2022 ว่าเขาและมาร์เวลสตูดิโอส์อยู่ระหว่างการพักผ่อนอย่างสร้างสรรค์ เพื่อวางแผนและหารือเกี่ยวกับภาพยนตร์ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลในอีก 10 ปีข้างหน้า[45] ไฟกีประกาศภาพยนตร์และละครชุดบางเรื่องสำหรับเฟสห้าและเฟสหก ที่งาน ซานดิเอโกคอมมิก-คอน ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2022 และเปิดเผยว่าเฟสสี่, ห้าและหก เรียกรวมกันว่า "เดอะมัลติเวิร์สซากา"[46] หลังจาก "ประสบการณ์สร้างสรรค์" ของการสิ้นสุดเฟสสามและ "ดิอินฟินิตีซากา" ด้วย อเวนเจอร์ส: มหาสงครามล้างจักรวาล (2018) และ อเวนเจอร์ส: เผด็จศึก และการขยายจำนวนโครงการที่สตูดิโอสร้างในระยะเวลาอันสั้น มาร์เวลสตูดิโอส์ตัดสินใจเลิกมีภาพยนตร์ข้ามฝั่งของอเวนเจอร์สในตอนจบของแต่ละเฟส และตัดสินใจที่จะมีภาพยนตร์ข้ามฝั่งในตอนจบของ "เดอะมัลติเวิร์สซากา" ด้วย อเวนเจอร์ส: เดอะแคงไดแนสตี (2026) และ อเวนเจอร์ส: ซีเครตวอร์ส (2027)[47] สตูดิโอรู้สึกตื่นเต้นที่จะได้สำรวจ แคงผู้พิชิต ในฐานะจอมวายร้ายหลักของมัลติเวิร์สซากา หลัง ธานอส ในดิอินฟินิตีซากา เพราะแคงเป็นตัวร้ายที่แตกต่างกันในบางส่วน เพราะเขามีหลายตัวแปรจากเส้นเวลาที่แตกต่างกันภายในพหุภพ[40] ในตอนแรกสตูดิโอไม่ได้วางแผนที่จะสร้างเรื่องราวต่อไปเกี่ยวกับแคง และตัดสินใจแบบนั้นหลังจากเห็นการแสดงของ จอนาทัน เมเจอส์ ในปีหนึ่งของละครชุด โลกิ (2021) ของดิสนีย์+ รวมถึงภาพจากการถ่ายทำใน แอนท์-แมน และ เดอะ วอสพ์: ตะลุยมิติควอนตัม (2023)[48] หลังเมเจอส์ถูกตัดสินว่ามีความผิดท่ามกลางประเด็นทางกฎหมายในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2023 เขาถูกไล่ออกจากดิสนีย์และมาร์เวลสตูดิโอส์ ทำให้สตูดิโออ้างอิงถึง เดอะแคงไดแนสตี ภายในว่า อเวนเจอร์ส 5[49]

อลอนโซถูกไล่ออกจากบทบาทของเธอที่มาร์เวลสตูดิโอส์ในเดือนมีนาคม ค.ศ. 2023 เนื่องจากรับหน้าที่เป็นผู้อำนวยการสร้างให้กับภาพยนตร์เรื่อง อาร์เจนตินา 1985 (2022) ของ แอมะซอนสตูดิโอส์ โดยละเมิดข้อตกลงเมื่อ ค.ศ. 2018 ระหว่างอลอนโซและดิสนีย์ที่จะไม่ทำงานให้กับสตูดิโอคู่แข่ง การตัดสินใจดังกล่าวเกิดขึ้นโดยกลุ่มซึ่งประกอบด้วย อลัน เบิร์กแมน ประธานร่วมของ ดิสนีย์เอนเทอร์เทนเมนต์ และฝ่ายทรัพยากรบุคคลและกฎหมายของดิสนีย์[50][51] มีรายงานว่า อลอนโซไม่ได้ขออนุญาตเพื่อทำงานกับภาพยนตร์เรื่องนี้ และถูกดิสนีย์ขอให้หยุดทำงานหรือส่งเสริมภาพยนตร์เรื่องนี้ สถานการณ์ดังกล่าวถือว่าร้ายแรงมากพอที่ดิสนีย์ขอลงนามข้อตกลงฉบับใหม่ และบริษัทเตือนเธออยู่เสมอถึงเรื่องนี้ ในขณะที่เธอยังคงส่งเสริมภาพยนตร์เรื่องนี้ต่อไปหลังจากการฉายรอบปฐมทัศน์ในเดือนกันยายน ค.ศ. 2022 ซึ่งท้ายที่สุดก็นำไปสู่การไล่เธอออก[50] ทนายความของอลอนโซหักล้างคำกล่าวอ้างเหล่านี้ โดยกล่าวว่าดิสนีย์ทราบและตกลงที่จะให้เธอทำงานใน อาร์เจนตินา 1985 และอลอนโซ "ถูกปิดปาก [และ] ถูกไล่ออก เมื่อเธอปฏิเสธที่จะทำสิ่งที่เธอเชื่อว่าน่าตำหนิ";[52] มีรายงานว่าสิ่งนี้เป็นความขัดแย้งกับผู้บริหารของดิสนีย์เรื่องการเซ็นเซอร์องค์ประกอบความภาคภูมิใจของเกย์ใน ตะลุยมิติควอนตัม ทำให้ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้เข้าฉายในคูเวตตามกฎหมายต่อต้านแอลจีบีทีอันเข้มงวดของประเทศ[53][54] โฆษกของดิสนีย์ย้ำว่าอลอนโซถูกไล่ออกเนื่องจาก "การละเมิดสัญญาที่ไม่อาจโต้แย้งได้ และการละเมิดนโยบายของบริษัทโดยตรง" ท่ามกลางปัจจัยอื่น ๆ[52] ดิสนีย์และอลอนโซบรรลุข้อตกลงค่าชดเชยหลายล้านดอลลาร์ในเดือนเมษายน[55]

บ็อบ ไอเกอร์ ซีอีโอของดิสนีย์ กล่าวในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2023 ว่าบริษัทจะลดปริมาณเนื้อหาของมาร์เวลที่สร้างขึ้นในอนาคต โดยยอมรับว่าการขยายธุรกิจของมาร์เวลสตูดิโอส์ไปสู่ละครชุดดิสนีย์+ และการสร้างภาพยนตร์จำนวนมากทำให้ "จุดสนใจและความสนใจลดลง" หลังภาพยนตร์หลายเรื่องทำเงินได้น้อยลงในบ็อกซ์ออฟฟิศ[56][57] เขาชี้แจงแผนของพวกเขาในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 2024 โดยกล่าวว่าตอนนี้ดิสนีย์จะเปิดตัวภาพยนตร์มาร์เวลสองเรื่องหรือมากที่สุดสามเรื่อง และละครชุดมาร์เวลสองเรื่องต่อปี ซึ่งลดลงจากภาพยนตร์สี่เรื่องและมีละครชุดประมาณสี่เรื่องที่ออกฉายในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา บริษัทกำลังลดการผลิตและมุ่งเน้นไปที่คุณภาพในทุกแผนก แต่ไอเกอร์รู้สึกว่าการเปลี่ยนแปลงมีความจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับมาร์เวลโดยเฉพาะ[58] ไฟกีและเดเอสโปซิโต กล่าวว่า ค.ศ. 2023 ถือเป็นปีที่ยากลำบากและเป็น "ช่วงเวลาที่ยากลำบาก" สำหรับสตูดิโอ แต่พวกเขาได้เรียนรู้บทเรียนเกี่ยวกับการพยายามสร้างเนื้อหามากเกินไปในคราวเดียว พวกเขาเสริมว่าการที่ "อยู่อันดับต้น ๆ" ของบ็อกซ์ออฟฟิศอีกต่อไปทำให้พวกเขาต้องตกเป็นรองอีกครั้ง เหมือนอย่างที่พวกเขาเคยเป็นเมื่อเริ่มทำงานในเฟสหนึ่ง และพวกเขาจะ "กลับมาแข็งแกร่ง" ด้วยความหวังว่าจะทำให้ผู้ชมประหลาดใจและเกินความคาดหมาย[59]

ใน ค.ศ. 2024 มาร์เวลสตูดิโอส์เปิดตัวแบนเนอร์ "มาร์เวลแอนิเมชัน" และ "มาร์เวลเทเลวิชัน" สำหรับแอนิเมชันชุดและละครชุดคนแสดงตามลำดับ ร่วมกับแบนเนอร์ "มาร์เวลสปอตไลต์" ที่ทำไว้ก่อนหน้านี้ เพื่อช่วยระบุให้ผู้ชมทราบว่าพวกเขาไม่จำเป็นต้องดูโครงการทั้งหมดของสตูดิโอเพื่อทำความเข้าใจเรื่องราวโดยรวม และสามารถเลือกเรื่องราวและตัวละครที่จะติดตามภายใต้แบนเนอร์เหล่านี้ได้[60]

ละครชุดของมาร์เวลเทเลวิชัน[แก้]

เจฟ โลบ อดีตหัวหน้าของมาร์เวลเทเลวิชัน เคยทำหน้าที่เป็นผู้อำนวยการสร้างให้กับละครชุดทุกเรื่องบน เอบีซี, เน็ตฟลิกซ์, ฮูลูและฟรีฟอร์ม

ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 2010 มาร์เวลเทเลวิชันก่อตั้งขึ้นโดยมี เจฟ โลบ เป็นหัวหน้า[61] ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 2012 มาร์เวลเทเลวิชันเข้าสู่การเจรจากับเอบีซี เพื่อสร้างรายการที่ดำเนินเรื่องอยู่ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล[62] ในที่สุดเครือข่ายก็สร้างละครชุด ชี.ล.ด์. ทีมมหากาฬอเวนเจอร์ส, เอเจนต์ คาร์เตอร์ สายลับสาวกู้โลก[63] และ ยอดคนเหนือพิภพจักรวาล ซึ่งร่วมสร้างกับ ไอแมกซ์คอร์ปอเรชัน[64][65][66] ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 2013 ดิสนีย์จัดหาละครชุดคนแสดงให้กับเน็ตฟลิกซ์ ซึ่งได้แก่ แดร์เดวิล, เจสซิก้า โจนส์, ลุค เคจ และ ไอรอน ฟิสต์ นำไปสู่ละครชุดสั้น เดอะ ดีเฟนเดอร์ส[67] ในเดือนเมษายน ค.ศ. 2016 เน็ตฟลิกซ์สั่งละครชุด เดอะ พันนิชเชอร์ ละครชุดแยกของ แดร์เดวิล[68] ในเดือนกุมภาพันธ์ เน็ตฟลิกซ์ยกเลิกละครชุดทั้งหมดของมาร์เวล[69] ในเดือนมกราคม ค.ศ. 2021 ไฟกีกล่าวว่า "ไม่เคยพูดว่าไม่เคย" ที่อาจจะฟื้นฟูละครชุด แต่สังเกตว่ามาร์เวลสตูดิโอส์ให้ความสำคัญกับละครชุดบนดิสนีย์+ ใหม่ของพวกเขาที่ประกาศในเวลานั้น[70] ในเดือนเมษายน ค.ศ. 2016 ช่องฟรีฟอร์ม เครือข่ายเคเบิลซึ่งดิสนีย์เป็นเจ้าของ ประกาศ โคล้กและแดกเกอร์[71] ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 2017 มาร์เวลประกาศว่า รันอะเวย์ส ได้รับคำสั่งให้ละครชุดจากฮูลู[72] ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 2019 มาร์เวลประกาศว่า เฮลสตรอม ได้รับการอนุมัติจากฮูลู[73]

ในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2019 การปรับโครงสร้างองค์กรเพิ่มเติมทำให้ไฟกีได้รับการแต่งตั้งเป็นหัวหน้าฝ่ายสร้างสรรค์ของมาร์เวลเอนเตอร์เทนเมนต์ โดยมาร์เวลเทเลวิชันกลายเป็นส่วนหนึ่งของมาร์เวลสตูดิโอส์และผู้บริหารของมาร์เวลเทเลวิชันขึ้นตรงต่อไฟกี[74] ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 2019 มาร์เวลเทเลวิชันถูกรวมเข้ากับมาร์เวลสตูดิโอส์ โดยที่มาร์เวลสตูดิโอส์เข้ามารับช่วงต่อสร้างละครชุดปัจจุบันในขณะนั้น ไม่มีละครชุดเพิ่มเติมจากมาร์เวลเทเลวิชันที่ได้รับการพิจารณาให้พัฒนาต่อ[75] ในเดือนมกราคม ค.ศ. 2021 ไฟกีกล่าวว่า "ไม่เคยพูดว่าไม่เคย" ที่จะนำละครชุดเน็ตฟลิกซ์กลับมาอีกครั้ง แต่ตั้งข้อสังเกตว่ามาร์เวลสตูดิโอส์มุ่งเน้นไปที่ละครชุดดิสนีย์+ ใหม่ของพวกเขา[70] ในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 2022 มาร์เวลสตูดิโอส์เปิดเผยว่ากำลังพัฒนาละครชุด แดร์เดวิล ใหม่สำหรับดิสนีย์+[76] โดยประกาศชื่อเรื่องในเดือนกรกฎาคมว่า แดร์เดวิล: บอร์นอะเกน[46]

ภาพยนตร์[แก้]

มาร์เวลสตูดิโอส์ฉายภาพยนตร์เป็นกลุ่มที่เรียกว่า "เฟส" (อังกฤษ: Phases)[12][13]

ดิอินฟินิตีซากา[แก้]

ภาพยนตร์ในสามเฟสแรกนั้นเรียกรวมกันว่า "ดิอินฟินิตีซากา"[22] โดยเฟสหนึ่งประกอบด้วย ไอรอนแมน มหาประลัย คน เกราะ เหล็ก (2008), มนุษย์ตัวเขียวจอมพลัง (2008), ไอรอนแมน 2 (2010), ธอร์ เทพเจ้าสายฟ้า (2011), กัปตันอเมริกา: อเวนเจอร์ที่ 1 (2011) และปิดท้ายด้วย ดิ อเวนเจอร์ส (2012) ซึ่งเป็นภาพยนตร์ข้ามฝั่ง[13][77] เฟสสองประกอบด้วย ไอรอนแมน 3 (2013), ธอร์ เทพเจ้าสายฟ้าโลกาทมิฬ (2013), กัปตันอเมริกา: มัจจุราชอหังการ (2014), รวมพันธุ์นักสู้พิทักษ์จักรวาล (2014), อเวนเจอร์ส: มหาศึกอัลตรอนถล่มโลก (2015) และ มนุษย์มดมหากาฬ (2015)[13] เฟสสามประกอบด้วย กัปตันอเมริกา: ศึกฮีโร่ระห่ำโลก (2016), จอมเวทย์มหากาฬ (2016), รวมพันธุ์นักสู้พิทักษ์จักรวาล 2 (2017), สไปเดอร์แมน: โฮมคัมมิ่ง (2017), ธอร์: ศึกอวสานเทพเจ้า (2017), แบล็ค แพนเธอร์ (2018), อเวนเจอร์ส: มหาสงครามล้างจักรวาล (2018), แอนท์-แมน และ เดอะ วอสพ์ (2018), กัปตัน มาร์เวล (2019), อเวนเจอร์ส: เผด็จศึก (2019) และ สไปเดอร์แมน: ฟาร์ ฟรอม โฮม (2019)[13]

เดอะมัลติเวิร์สซากา[แก้]

ภาพยนตร์ในสามเฟสที่สองนั้นเรียกรวมกันว่า "เดอะมัลติเวิร์สซากา" และรวมถึงละครชุดทางโทรทัศน์บนดิสนีย์+[46] เฟสสี่ประกอบด้วย แบล็ค วิโดว์ (2021), ชาง-ชี กับตำนานลับเท็นริงส์ (2021), ฮีโร่พลังเทพเจ้า (2021), สไปเดอร์แมน: โน เวย์ โฮม (2021), จอมเวทย์มหากาฬ ในมัลติเวิร์สมหาภัย (2022), ธอร์: ด้วยรักและอัสนี (2022) และ แบล็ค แพนเธอร์: วาคานด้าจงเจริญ (2022)[78] เฟสห้าประกอบด้วย แอนท์-แมน และ เดอะ วอสพ์: ตะลุยมิติควอนตัม (2023), รวมพันธุ์นักสู้พิทักษ์จักรวาล 3 (2023), เดอะ มาร์เวลส์ (2023),[46] เดดพูล วูล์ฟเวอรีน (2024), กัปตัน อเมริกา: ศึกฮีโร่จักรวาลใหม่ (2025) และ ธันเดอร์โบลต์ส (2025)[46][79] เฟสหกประกอบด้วย เดอะแฟนแทสติกโฟร์ (2025), เบลด (2025),[46][79][80] อเวนเจอร์ส 5 (2026) และ อเวนเจอร์ส: ซีเครตวอร์ส (2027)[49][46][79]

ละครโทรทัศน์[แก้]

ละครชุดโดยมาร์เวลเทเลวิชัน[แก้]

มาร์เวลเทเลวิชัน ผลิตละครโทรทัศน์หลายเรื่องที่ดำเนินเรื่องอยู่ในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล ผ่านการออกอากาศ, สตรีมมิงและเคเบิล ละครชุด "มาร์เวล ฮีโรส์" ซึ่งออกอากาศทางช่องเอบีซี ได้แก่ ชี.ล.ด์. ทีมมหากาฬอเวนเจอร์ส (2013–2020), เอเจนต์ คาร์เตอร์ สายลับสาวกู้โลก (2015–2016) และ อินฮิวแมนส์ (2017) ละครชุด "มาร์เวล ไนท์ส" ซึ่งสตรีมมิงบนเน็ตฟลิกซ์ ได้แก่ แดร์เดวิล (2015–2018), เจสซิก้า โจนส์ (2015–2019), ลุค เคจ (2016–2018), ไอรอน ฟิสต์ (2017–2018), มินิซีรีส์ข้ามฝั่ง เดอะ ดีเฟนเดอร์ส (2017) และ เดอะ พันนิชเชอร์ (2017–2019) ละครชุดสำหรับเยาวชน ได้แก่ รันอะเวย์ส (2017–2019) สตรีมมิงบนฮูลู และ โคล้กและแดกเกอร์ (2018–2019) ออกอากาศทางช่องฟรีฟอร์ม ขณะที่ เฮลสตรอม (2020) ซึ่งสตรีมมิงบนฮูลู แต่เดิมตั้งใจให้เป็นจุดเริ่มต้นของแฟรนไชส์ การผจญภัยสู่ความกลัว ที่วางแผนไว้[81] พอล ซบีสซิวสกี ผู้เป็นโชว์รันเนอร์กล่าวว่า แต่ท้ายที่สุดแล้วละครชุดก็ "ไม่ได้เชื่อมโยงกับจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวล"[82]

ละครชุดโดยมาร์เวลสตูดิโอส์[แก้]

เฟสสี่ประกอบด้วยละครชุดดิสนีย์+ ได้แก่ วันด้าวิสชั่น (2021), เดอะฟอลคอนและเดอะวินเทอร์โซลเจอร์ (2021), ปีที่หนึ่งของ โลกิ (2021), ปีที่หนึ่งของแอนิเมชัน สมมุติว่า...? (2021), ฮอคอาย (2021), มูนไนท์ (2022), มิสมาร์เวล (2022) และ ชี-ฮัลค์: ทนายสายลุย (2022) ส่วนรายการพิเศษ แวร์วูล์ฟ บาย ไนท์ (2022) และ รวมพันธุ์นักสู้พิทักษ์จักรวาล ตอนพิเศษรับวันหยุด (2022) ก็รวมอยู่ในเฟสนี้เช่นกัน[78] เฟสห้าประกอบด้วย มหันตภัยอำพราง (2023), ปีที่สองของ โลกิ (2023) และ สมมุติว่า...? (2023), เอคโค (2024), อากาธาออลอะลอง (2024), แดร์เดวิล: บอร์นอะเกน (2025) และ ไอรอนฮาร์ต (2025)[46][83][84]

นักแสดงและตัวละครประจำ[แก้]

รายการตัวบ่งชี้

ส่วนนี้รวมถึงตัวละครที่จะปรากฏตัวหรือปรากฏตัวแล้วในภาพยนตร์/ละครชุดอย่างน้อยสามเรื่องในจักรวาลภาพยนตร์มาร์เวลและมีชื่ออยู่ในเครดิตอย่างน้อยสองแฟรนไชส์

  • ส่วนที่ว่างเป็นสีเทาเข้ม หมายถึง ตัวละครไม่ได้อยู่ในสื่อหรือว่าการปรากฏตัวของตัวละครยังไม่ได้รับการยืนยัน
  •  P หมายถึง ปรากฏตัวเป็นภาพถ่ายในภาพยนตร์
  •  V หมายถึง ปรากฏตัวเฉพาะเสียง
ตัวละคร ภาพยนตร์ ละครชุด ภาพยนตร์สั้น ดิจิทัลซีรีส์ แอนิเมชัน
เอโย ฟลอเรนซ์ คาซัมบา[85]
บรูซ แบนเนอร์
ฮัลค์
เอ็ดเวิร์ด นอร์ตัน[86]
ลู เฟอร์ริกโนV[87]
มาร์ก รัฟฟาโล[88]
มาร์ก รัฟฟาโล[89][90] มาร์ก รัฟฟาโล[91]
เจมส์ "บักกี" บาร์นส์
วินเทอร์ โซลเยอร์ / ไวต์ วูล์ฟ
เซบาสเตียน สแตน[92] เซบาสเตียน สแตน[91]
คลินต์ บาร์ตัน
ฮอว์กอาย
เจเรมี เรนเนอร์[93] เจเรมี เรนเนอร์[91]
ลอรา บาร์ตัน ลินดา คาร์เดลลินี[94]
เยเลนา เบโลวา ฟลอเรนซ์ พิว[95]
เอมิล บลอนสกี
อะบอมิเนชัน
ทิม รอท[96]
ลุก เคจ ไมค์ โคลเตอร์[97]
เพ็กกี คาร์เตอร์ เฮย์ลีย์ แอตเวลล์[98] เฮย์ลีย์ แอตเวลล์[91]
ชารอน คาร์เตอร์
เอเจนต์ 13 / พาวเวอร์โบรกเกอร์
เอมิลี แวนแคมป์[99] เอมิลี แวนแคมป์[100]
แฟรงก์ แคสเซิล
พันนิชเชอร์
จอน เบิร์นธัล[101]
ฟิล โคลสัน คลาร์ก เกรกก์[102][103][100]
แครอล แดนเวอร์ส
กัปตันมาร์เวล
บรี ลาร์สัน[104] อเล็กซานดรา แดเนียลส์[105]
แดร็กซ์ผู้พิฆาต เดฟ บอทิสตา[106] เฟร็ด ทาทาซิโอเร[107]
โฮป แวน ดายน์
วอสพ์
อีแวนเจไลน์ ลิลลี[108] อีแวนเจไลน์ ลิลลี[100]
วิลสัน ฟิสก์
คิงพิน
วินเซนต์ โดนอฟรีโอ[109]
วาเลนตินา อัลเลกรา เดอ ฟงแตน จูเลีย หลุยส์-ไดรฟัส[110]
นิค ฟิวรี ซามูเอล แอล. แจ็กสัน[111] ซามูเอล แอล. แจ็กสัน[91]
กาโมรา โซอี ซัลดานา[112] ซินเธีย แมควิลเลียมส์[113]
กรูท วิน ดีเซลV[114] เฟร็ด ทาทาซิโอเร[115]
จัสติน แฮมเมอร์ แซม ร็อกเวลล์[116] แซม ร็อกเวลล์[117] แซม ร็อกเวลล์[118]
เฮมดัลล์ อิดริส เอลบา[119] อิดริส เอลบา[118]
มาเรีย ฮิลล์ โคบี สมัลเดอส์[120] โคบี สมัลเดอส์[120]
แฮโรลด์ "แฮปปี" โฮแกน จอน แฟฟโรว์[121] จอน แฟฟโรว์[100]
กมลา ข่าน
มิสมาร์เวล
ไอมาน เวลลานี[122][123] ไอมาน เวลลานี[124]
มิสตี ไนต์ ซิโมน มิสซิก[125]
โคราท จีมง อูนซู[126] จีมง อูนซู[126]
สกอตต์ แลง
แอนท์-แมน
พอล รัด[127] พอล รัด[128][91]
ดาร์ซี ลูอิส แคท เดนนิงส์[129] แคท เดนนิงส์[100]
โลกิ ทอม ฮิดเดิลสตัน[130] ทอม ฮิดเดิลสตัน[91]
แมนทิส ปอม เกลม็องตีแย็ฟ[131]
วันด้า แม็กซิมอฟฟ์
สการ์เล็ตวิทช์
อลิซาเบธ โอลเซน[132] อลิซาเบธ โอลเซน[118]
แมตต์ เมอร์ด็อก
แดร์เดวิล
ชาร์ลี ค็อกซ์[133] ชาร์ลี ค็อกซ์[134]
เนบิวลา คาเรน กิลแลน[135] คาเรน กิลแลน[91]
ฟ็อกกี เนลสัน เอลเดน เฮนสัน[136]
โอโคเย ดาไน กูริรา[137] ดาไน กูริรา[100]
คาเรน เพจ เด็บโบราห์ แอนน์ โวลล์[136]
ปีเตอร์ ปาร์คเกอร์
สไปเดอร์-แมน
ทอม ฮอลแลนด์[138] ทอม ฮอลแลนด์[139] ฮัดสัน เทมส์[140]
เวอร์จิเนีย "เปปเปอร์" พอตส์ กวินเน็ธ พัลโทรว์[141] เบท ฮอยต์[142]
แฮงก์ พิม ไมเคิล ดักลาส[143] ไมเคิล ดักลาส[100]
ปีเตอร์ ควิลล์
สตาร์-ลอร์ด
คริส แพร็ตต์[144] ไบรอัน ที. เดลานีย์[107]
โมนิกา แรมโบ อะกิระ อักบาร์[145]
ทียอนาห์ แพร์ริส[146]
ทียอนาห์ แพร์ริส[147]
รามอนดา แองเจลา บาสเซตต์[148] แองเจลา บาสเซตต์[100]
แดนนี แรนด์
ไอรอนฟิสต์
ฟินน์ โจนส์[136]
เจมส์ "โรดีย์" โรดส์
วอร์มะชีน / ไอรอนเพเทรียต
เทร์เรนซ์ ฮาวเวิร์ด[149]
ดอน ชีเดิล[150]
ดอน ชีเดิล[151] ดอน ชีเดิล[100]
ร็อคเก็ต แบรดลีย์ คูเปอร์V[152]
สตีฟ โรเจอร์ส
กัปตันอเมริกา
คริส อีแวนส์[153] จอช คีตัน[154]
นาตาชา โรมานอฟฟ์
แบล็ควิโดว์
สการ์เลตต์ โจแฮนส์สัน[155] เล้ก เบลล์[156]
เอเวอเร็ตต์ เค. รอสส์ มาร์ติน ฟรีแมน[157][158]
แทดเดียส รอส วิลเลียม เฮิร์ต[159]
แฮร์ริสัน ฟอร์ด[160]
ไมก์ แมคกิลล์[105]
เอริก เซลวิก สเต็ลลัน สกอชกวด[161]
ชูรี
แบล็ค แพนเธอร์
ลิทีเชีย ไรต์[162] โอซิโอมา อาคาฮา[163]
เทรเวอร์ สแลตเทอรี เบน คิงสลีย์[164]
ฮาวเวิร์ด สตาร์ก เจอราร์ด แซนเดอร์สP[165]
จอห์น สแลตเทอรี[166]
โดมินิก คูเปอร์[167]
โดมินิก คูเปอร์[168] โดมินิก คูเปอร์[91]
จอห์น สแลตเทอรี[118]
โทนี สตาร์ก
ไอรอนแมน
รอเบิร์ต ดาวนีย์ จูเนียร์[169] มิก วินเกิร์ต[170]
ดร. สตีเฟน สเตรนจ์ เบเนดิกต์ คัมเบอร์แบตช์[171] เบเนดิกต์ คัมเบอร์แบตช์[100]
ทาลอส เบน เมนเดลโซห์น[172]
ทีชัลลา
แบล็กแพนเทอร์
แชดวิก โบสแมน[173] แชดวิก โบสแมน[91]
แคลร์ เทมเพิล โรซาริโอ ดอว์สัน[136]
ธอร์ คริส เฮมส์เวิร์ท[174] คริส เฮมส์เวิร์ท[90] คริส เฮมส์เวิร์ท[91]
วัลคีรี เทสซา ธอมป์สัน[175] เทสซา ธอมป์สัน[118]
วิชัน
จาร์วิส
พอล เบ็ตตานีย์[176] พอล เบ็ตตานีย์[100]
แซม วิลสัน
ฟัลคอน / กัปตันอเมริกา
แอนโทนี แมกกี[177]
คอลลีน วิง เจสสิกา เฮนวิก[136]
หว่อง เบเนดิกต์ หว่อง[178] เบเนดิกต์ หว่อง[100]
จิมมี วู แรนดัลล์ พาร์ก[179]

สื่ออื่น[แก้]

วิดีโอเกมพ่วงขาย[แก้]

Video games of the Marvel Cinematic Universe
ชื่อ วันวางจำหน่ายในสหรัฐ ผู้จัดจำหน่าย ผู้พัฒนา แพลตฟอร์ม
ไอรอนแมน 2 พฤษภาคม ค.ศ. 2008 (2008-05-02) เซกา[180][181][182] ซีเครตเลเวล[183]
อาร์ติฟิเชียลมายด์แอนมูฟเมนต์[183]
แฮนด์ส-ออนโมบาย[184]
เพลย์สเตชัน 3, เอกซ์บอกซ์ 360
เพลย์สเตชัน 2, วี, ไมโครซอฟท์ วินโดวส์, นินเท็นโด ดีเอส, เพลย์สเตชัน พอร์เทเบิล
อุปกรณ์พกพาต่าง ๆ
ดิอินเครดิเบิลฮัลค์ 5 มิถุนายน ค.ศ. 2008 (2008-06-05) เอจออฟรีแอลลิที[185][181]
อะเมซเอนเทอร์เทนเมนต์[186]
แฮนด์ส-ออนโมบาย[187]
เพลย์สเตชัน 2, เพลย์สเตชัน 3, เอกซ์บอกซ์ 360, ไมโครซอฟท์ วินโดวส์, วี
นินเท็นโด ดีเอส
อุปกรณ์พกพาต่าง ๆ
ไอรอนแมน 2 4 พฤษภาคม ค.ศ. 2010 (2010-05-04) เซกาสตูดิโอส์ซานฟรานซิสโก[182]
ไฮโวลทิจซอฟต์แวร์[188]
กริปโทไนต์เกมส์[189]
เพลย์สเตชัน 3, เอกซ์บอกซ์ 360
วี, เพลย์สเตชัน พอร์เทเบิล
นินเท็นโด ดีเอส
เกมลอฟต์[190][191] ไอโอเอส, แบล็คเบอร์รี
ธอร์: ก็อดออฟทันเดอร์ 3 พฤษภาคม ค.ศ. 2011 (2011-05-03) เซกา[192][193] ลิกควิดเอนเทอร์เทนเมนต์
ลิกควิดเอนเทอร์เทนเมนต์
เวย์ฟอร์เวิร์ดเทคโนโลยีส์
เพลย์สเตชัน 3, เอกซ์บอกซ์ 360
วี, นินเท็นโด 3ดีเอส
นินเท็นโด ดีเอส
กัปตันอเมริกา: ซูเปอร์โซลเยอร์ 19 กรกฎาคม ค.ศ. 2011 (2011-07-19) เน็กซ์เลเวลเกมส์
ไฮโวลทิจซอฟต์แวร์
กราไฟต์เกมส์
เพลย์สเตชัน 3, เอกซ์บอกซ์ 360
วี, นินเท็นโด 3ดีเอส
นินเท็นโด ดีเอส
ดิอเวนเจอร์ส: เดอะโมบายเกม 2 พฤษภาคม ค.ศ. 2012 (2012-05-02) เกมลอฟต์[194] ไอโอเอส, แอนดรอยด์, แบล็คเบอร์รี
ไอรอนแมน 3: ดิออฟฟิเชียลเกม 25 เมษายน ค.ศ. 2013 (2013-04-25) เกมลอฟต์[195][196][197] ไอโอเอส, แอนดรอยด์
ธอร์: เดอะดาร์กเวิลด์
– ดิออฟฟิเชียลเกม
31 ตุลาคม ค.ศ. 2013 (2013-10-31)
กัปตันอเมริกา: เดอะวินเทอร์โซลเยอร์
– ดิออฟฟิเชียลเกม
27 มีนาคม ค.ศ. 2014 (2014-03-27) ไอโอเอส, แอนดรอยด์, วินโดวส์โฟน
เลโกมาร์เวลส์อเวนเจอร์ส 26 มกราคม ค.ศ. 2016 (2016-01-26) วอร์เนอร์บราเธอส์
อินเทอร์แอกทิฟเอนเทอร์เทนเมนต์
[198]
ทีทีเกมส์ เพลย์สเตชัน 4, เอกซ์บอกซ์วัน, ไมโครซอฟท์ วินโดวส์,
เพลย์สเตชัน 3, เอกซ์บอกซ์ 360, วียู, นินเท็นโด 3ดีเอส, เพลย์สเตชัน วิตา
10 มีนาคม ค.ศ. 2016 (2016-03-10) เฟรัลอินเทอร์แอกทิฟ[199] แมคโอเอส
สไปเดอร์-แมน: โฮมคัมมิง
– เวอร์ชวลรีแอลลิทีอิกซ์เพียเรียนซ์
30 มิถุนายน ค.ศ. 2017 (2017-06-30) โซนี่พิกเจอร์สเวอร์ชวลรีแอลลิที[200][201] ครีเอตวีอาร์ เพลย์สเตชัน วีอาร์, เอชทีซี ไวฟ์, โอคูลัส ริฟต์
สไปเดอร์-แมน: ฟาร์ ฟรอม โฮม
– เวอร์ชวลรีแอลลิทีอิกซ์เพียเรียนซ์
25 มิถุนายน ค.ศ. 2019 (2019-06-25)
วอตอิฟ...? – แอนด์อิมเมอร์ซิฟสตอรี 30 พฤษภาคม ค.ศ. 2024 (2024-05-30)[202] แอปเปิล ไอแอลเอ็มอิมเมอร์ซิฟ[203] แอปเปิลวิชันโปร

อ้างอิง[แก้]

  1. Philbrick, Jami (April 26, 2010). "Kevin Fiege Talks Iron Man 2, The Avengers and More". MovieWeb. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 30, 2012. สืบค้นเมื่อ May 10, 2010.
  2. Fritz, Ben; Harris, Dana (April 27, 2005). "Paramount pacts for Marvel pix". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 8, 2014. สืบค้นเมื่อ February 12, 2014.
  3. Benezra, Karen (July 8, 1996). "Marvel wants to be a movie mogul". MediaWeek. VNU eMedia, Inc. 6 (28).
  4. 4.0 4.1 Waxman, Sharon (June 18, 2007). "Marvel Wants to Flex Its Own Heroic Muscles as a Moviemaker". The New York Times. p. 2. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 21, 2013. สืบค้นเมื่อ February 1, 2009.
  5. 5.0 5.1 5.2 Leonard, Devin (April 3, 2014). "The Pow! Bang! Bam! Plan to Save Marvel, Starring B-List Heroes". Bloomberg Businessweek. Bloomberg L.P. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 3, 2014. สืบค้นเมื่อ April 3, 2014.
  6. Russo, Tom (April 25, 2012). "Super Group". Boston.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 28, 2014.
  7. Beall, Mark (September 14, 2006). "Marvel Avengers Update". Cinematical. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 14, 2010. สืบค้นเมื่อ August 2, 2010.
  8. Guedj, Philippe (May 2, 2014). "Avi Arad : 'J'ai pardonné à Kevin Feige, il suivait des ordres' (Exclu Daily Mars)". Daily Mars. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 23, 2015. สืบค้นเมื่อ July 23, 2015.
  9. Orange, B. Alan (June 5, 2009). "Marvel's Kevin Feige on the Future of The Avengers, Thor, Ant Man, Doctor Strange, and Captain America!". MovieWeb. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 26, 2012. สืบค้นเมื่อ October 19, 2010.
  10. Douglas, Edward (April 25, 2010). "Exclusive: Marvel Studios Production Head Kevin Feige". Superhero Hype. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 3, 2013.
  11. Foutch, Haleigh (November 29, 2018). "Marvel's Netflix Heroes Were Considered for 'Infinity War', Confirm Russo Brothers". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 9, 2019. สืบค้นเมื่อ January 12, 2019.
  12. 12.0 12.1 Jaworski, Michelle (August 15, 2018). "This is what the Marvel Cinematic Universe phases look like". The Daily Dot. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 28, 2019. สืบค้นเมื่อ April 1, 2020.
  13. 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 McEwan, Cameron K.; Longridge, Chris (August 7, 2019). "Marvel's 'Phases' explained: What goes when & why". Digital Spy. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 20, 2019. สืบค้นเมื่อ April 1, 2020.
  14. Vejvoda, Jim (August 31, 2009). "The Disney/Marvel Deal: What It Means for Movies". IGN. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 12, 2012. สืบค้นเมื่อ May 23, 2012.
  15. Fixmer, Andy; Rabil, Sarah (September 1, 2009). "Disney's Marvel Buy Traps Hollywood in Spider-Man Web (Update2)". Bloomberg News. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 10, 2013. สืบค้นเมื่อ May 23, 2012.
  16. Siegel, Lucas (October 28, 2014). "Marvel Announces Black Panther, Captain Marvel, Inhumans, Avengers: Infinity War Films, Cap & Thor 3 Subtitles". Newsarama. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 28, 2014. สืบค้นเมื่อ October 28, 2014.
  17. Masters, Kim; Belloni, Matthew (August 31, 2015). "Marvel Shake-Up: Film Chief Kevin Feige Breaks Free of CEO Ike Perlmutter (Exclusive)". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 3, 2015. สืบค้นเมื่อ August 31, 2015.
  18. 18.0 18.1 Faraci, Drew (September 2, 2015). "The Marvel Creative Committee Is Over". Birth. Movies. Death. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 5, 2015. สืบค้นเมื่อ September 2, 2015.
  19. Kit, Borys; Masters, Kim (September 3, 2015). "Marvel's Civil War: Why Kevin Feige Demanded Emancipation from CEO Ike Perlmutter". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 4, 2015. สืบค้นเมื่อ September 3, 2015.
  20. Eisenberg, Eric (November 9, 2022). "What Is The Marvel Studios Parliament? Producer Nate Moore Explains The Role Of Marvel's Behind-The-Scenes Group". CinemaBlend. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 10, 2022. สืบค้นเมื่อ May 8, 2024.
  21. Robinson, Joanna (November 27, 2017). "Secrets of the Marvel Universe". Vanity Fair. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 30, 2017. สืบค้นเมื่อ November 30, 2017.
  22. 22.0 22.1 Ridgely, Charlie (June 24, 2019). "Kevin Feige Confirms Spider-Man: Far From Home Is the Conclusion to Marvel's Infinity Saga". ComicBook.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 26, 2019. สืบค้นเมื่อ June 25, 2019.
  23. Littleton, Cynthia (November 9, 2017). "New 'Star Wars' Trilogy in Works With Rian Johnson, TV Series Also Coming to Disney Streaming Service". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 10, 2017. สืบค้นเมื่อ November 10, 2017.
  24. Sciretta, Peter (July 6, 2018). "Kevin Feige Explains How They Planned 'Ant-Man and The Wasp' Alongside 'Infinity War,' the Disney Streaming Service and More [Interview]". /Film. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 19, 2018. สืบค้นเมื่อ July 18, 2018.
  25. Kroll, Justin (September 18, 2018). "Loki, Scarlet Witch, Other Marvel Heroes to Get Own TV Series on Disney Streaming Service (Exclusive)". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 20, 2018. สืบค้นเมื่อ September 18, 2018.
  26. Ford, Rebecca (November 2, 2018). "'I'm Not Going to Get You a Bear Playing a Tambourine': The Producer Roundtable". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 5, 2018. สืบค้นเมื่อ November 4, 2018.
  27. Coggan, Devan (November 10, 2020). "Honey, I'm Chrome: Marvel prepares to take over TV with WandaVision". Entertainment Weekly. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 10, 2020. สืบค้นเมื่อ November 10, 2020.
  28. George, Joe (September 10, 2022). "Marvel's Werewolf by Night Trailer: Man-Thing, Elsa Bloodstone, and More Hidden MCU Details". Den of Geek. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 12, 2022. สืบค้นเมื่อ September 12, 2022.
  29. Lovett, Jamie (September 14, 2022). "James Gunn Confirms Guardians of the Galaxy Holiday Special Is a Marvel Studios Special Presentation". ComicBook.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 14, 2022. สืบค้นเมื่อ September 14, 2022.
  30. Graves, Sabina (November 18, 2022). "The Guardians of the Galaxy Holiday Special Was the First Marvel Studios Project Created for Disney+". Gizmodo. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 19, 2022. สืบค้นเมื่อ November 19, 2022.
  31. 31.0 31.1 "The Walt Disney Company To Acquire Twenty-First Century Fox, Inc., After Spinoff of Certain Businesses, For $52.4 Billion in Stock" (Press release). The Walt Disney Company. December 14, 2017. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 14, 2017. สืบค้นเมื่อ December 14, 2017.
  32. Szalai, Georg (March 19, 2019). "Disney Closes $71.3 Billion Fox Deal, Creating Global Content Powerhouse". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 21, 2019. สืบค้นเมื่อ March 21, 2019.
  33. Peters, Jay; Gartenberg, Chaim; Alexander, Julia (December 10, 2020). "Here are all the new Marvel, Star Wars, and other projects Disney announced at its investor day". The Verge. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 11, 2020. สืบค้นเมื่อ December 11, 2020.
  34. White, Brett (March 19, 2021). "'Falcon and Winter Soldier' Easter Eggs: 5 Things You May Have Missed in Episode 1". Decider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 19, 2021. สืบค้นเมื่อ March 19, 2021.
  35. Romano, Nick (April 2, 2021). "The Falcon and the Winter Soldier shows how Marvel is weaving X-Men elements into the MCU". Entertainment Weekly. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 4, 2021. สืบค้นเมื่อ April 4, 2021.
  36. Garbutt, Emily (May 5, 2022). "The Illuminati members in Doctor Strange 2, listed and explained". Total Film. GamesRadar+. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 5, 2022. สืบค้นเมื่อ May 5, 2022.
  37. Kleinman, Jake (July 13, 2022). "Ms. Marvel Ending Explained: Is Kamala Khan a [Spoilers]?". Inverse. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 13, 2022. สืบค้นเมื่อ July 13, 2022.
  38. Brail, Nathaniel (July 14, 2022). "Ms. Marvel Star Breaks Silence Since Mutant Reveal". ComicBook.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 15, 2022. สืบค้นเมื่อ July 15, 2022.
  39. Travis, Ben (September 26, 2022). "Namor Is 'A Dream Antagonist' For Black Panther: Wakanda Forever, Says Ryan Coogler – Exclusive Image". Empire. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 26, 2022. สืบค้นเมื่อ September 26, 2022.
  40. 40.0 40.1 Coggan, Devan (February 14, 2023). "Kevin Feige opens up about Phase 5, Kang, and the future of the MCU". Entertainment Weekly. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 14, 2023. สืบค้นเมื่อ February 14, 2023.
  41. Couch, Aaron; Kit, Borys (July 20, 2019). "Marvel Unveils Post-'Endgame' Slate with 'Eternals', 'Shang-Chi' and Multiple Sequels". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 21, 2019. สืบค้นเมื่อ July 20, 2019.
  42. 42.0 42.1 Shanfeld, Ethan (July 20, 2021). "Marvel's Victoria Alonso Teases 'Mini Studio' for Animation and Discusses Representation in Superhero Stories at NALIP Summit". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 20, 2021. สืบค้นเมื่อ July 20, 2021.
  43. Lee, Chris (January 13, 2023). "Inside the VFX Union Brewing in Hollywood". Vulture. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 25, 2023. สืบค้นเมื่อ February 1, 2023. Alonso heads up Marvel's dedicated "mini-studio," Marvel Studios Animation, which is behind such shows as What If ...? [...] and the summer 2022 series of Vin Diesel–voiced original shorts, I Am Groot.
  44. Graff, Nicholas (September 29, 2021). "Marvel Studios Has 31 Projects In Development Confirms Executive". Screen Rant. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 29, 2021. สืบค้นเมื่อ April 10, 2023.
  45. Gardner, Chris; Giardina, Carolyn; McClintock, Pamela (April 27, 2022). "Disney Debuts First Look at David O. Russell's Star-Packed Film, 'Lightyear' and 'Doctor Strange' at CinemaCon". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 28, 2022. สืบค้นเมื่อ April 28, 2022.
  46. 46.0 46.1 46.2 46.3 46.4 46.5 46.6 46.7 Vary, Adam B. (July 23, 2022). "Marvel Studios' Phases 5 and 6: Everything We Learned at Comic-Con About the Multiverse Saga". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 24, 2022. สืบค้นเมื่อ July 24, 2022.
  47. Lovett, Jamie (July 24, 2022). "Comic-Con 2022: Marvel's Kevin Feige Reveals Biggest Lessons Learned from Phase Four (Exclusive)". ComicBook.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 24, 2022. สืบค้นเมื่อ July 24, 2022.
  48. McPherson, Christopher (May 22, 2023). "Marvel Reportedly "Changed All Their Plans" Due to Jonathan Majors' Performance in 'Loki'". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 23, 2023. สืบค้นเมื่อ May 24, 2023.
  49. 49.0 49.1 Couch, Aaron; Kit, Borys (December 18, 2023). "Marvel Drops Jonathan Majors After Assault, Harassment Verdict". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 18, 2023. สืบค้นเมื่อ December 18, 2023.
  50. 50.0 50.1 Kit, Borys (March 24, 2023). "Inside the Firing of Victoria Alonso: Her Oscar-Nominated Movie 'Argentina, 1985' at Center of Exit (Exclusive)". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 24, 2023. สืบค้นเมื่อ March 24, 2023.
  51. Donnelly, Matt; Vary, Adam B. (March 22, 2023). "Inside Victoria Alonso's Shocking Exit From Marvel Studios". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 23, 2023. สืบค้นเมื่อ March 23, 2023.
  52. 52.0 52.1 Vary, Adam B.; Donnelly, Matt (March 24, 2023). "Victoria Alonso Attorney Blasts 'Ridiculous' Claim She Was Fired Over 'Argentina, 1985,' Says Executive Was 'Silenced' by Disney (Exclusive)". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 26, 2023. สืบค้นเมื่อ March 27, 2023.
  53. Patten, Dominic; D'Alessandro, Anthony (March 24, 2023). "Victoria Alonso Weighing Legal Action Against Disney, Marvel Over Sudden Firing; "Serious Consequences" Promises Lawyer Patty Glaser As Mouse House Points At "Indisputable Breach of Contract"". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 26, 2023. สืบค้นเมื่อ March 27, 2023.
  54. McClintock, Pamela; Couch, Aaron (March 28, 2023). "Victoria Alonso Clashed With Marvel Over Blurring Gay Pride References in 'Ant-Man 3' for Kuwait (Exclusive)". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 29, 2023. สืบค้นเมื่อ March 29, 2023.
  55. D'Alessandro, Anthony; Patten, Dominic (April 20, 2023). "Disney Settles With Former Marvel Exec Victoria Alonso Over Sudden Firing". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 20, 2023. สืบค้นเมื่อ April 20, 2023.
  56. Rizzo, Lillian (July 13, 2023). "Disney pulling back on making Marvel, Star Wars content, Iger says". CNBC. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 13, 2023. สืบค้นเมื่อ July 13, 2023.
  57. Sharf, Zack (July 13, 2023). "Marvel 'Diluted' Audience's 'Focus and Attention' by Making So Many Disney+ TV Shows, Says Bob Iger". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 13, 2023. สืบค้นเมื่อ July 14, 2023.
  58. Maas, Jennifer (May 7, 2024). "Marvel Will Release No More Than Three Movies and Two Shows Per Year, Bob Iger Says". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 7, 2024. สืบค้นเมื่อ May 7, 2024.
  59. Travis, Ben (May 7, 2024). "Marvel's Louis D'Esposito Reflects On 'Rough Time' At The Studio: 'We're Coming Back Strong' – Exclusive". Empire. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 7, 2024. สืบค้นเมื่อ May 8, 2024.
  60. Vary, Adam B. (May 21, 2024). "Why Marvel Is Rebranding Its Television Shows to Eliminate the 'Pressure' to 'Watch Absolutely Everything'". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 21, 2024. สืบค้นเมื่อ May 23, 2024.
  61. Andreeva, Natalie (June 28, 2010). "Marvel Entertainment Launches TV Division". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 9, 2016. สืบค้นเมื่อ January 9, 2016.
  62. Andreeva, Nellie (July 27, 2012). "ABC And Marvel Eying 'Avengers'-Themed TV Series". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 6, 2012. สืบค้นเมื่อ July 29, 2012.
  63. Goldberg, Lesley (January 17, 2014). "Marvel's 'Agent Carter': Hayley Atwell, Writers, Showrunners Confirmed for ABC Drama". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 28, 2014. สืบค้นเมื่อ January 18, 2014.
  64. "'Marvel's The Inhumans' Coming To IMAX & ABC in 2017". Marvel.com. November 14, 2016. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 7, 2017. สืบค้นเมื่อ November 14, 2016.
  65. Goldberg, Lesley (November 14, 2016). "Marvel, ABC Set 'The Inhumans' TV Series". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 15, 2016. สืบค้นเมื่อ November 14, 2016.
  66. Andreeva, Nellie (February 28, 2017). "'Marvel's Inhumans': 'Hell on Wheels' Anson Mount To Star As Black Bolt in ABC Series". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 28, 2017. สืบค้นเมื่อ February 28, 2017.
  67. Lieberman, David (November 7, 2013). "Disney To Provide Netflix With Four Series Based on Marvel Characters". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 14, 2014. สืบค้นเมื่อ November 7, 2013.
  68. Hibberd, James (April 29, 2016). "Marvel's The Punisher spin-off ordered by Netflix". Entertainment Weekly. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 2, 2016. สืบค้นเมื่อ April 29, 2016.
  69. Patten, Dominic (February 18, 2019). "'The Punisher' & 'Jessica Jones' Canceled By Netflix; Latter's 3rd Season Still To Air". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 19, 2019. สืบค้นเมื่อ February 18, 2019.
  70. 70.0 70.1 D'Alessandro, Anthony (January 10, 2021). "Marvel Boss Kevin Feige On 'Black Panther 2' Post Boseman, 'Black Widow' Release & Why Streaming Plans Won't Burn MCU At The B.O." Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 11, 2021. สืบค้นเมื่อ January 13, 2021.
  71. Wagmeister, Elizabeth (April 7, 2016). "Freeform Greenlights Marvel Romance Superhero Series 'Cloak and Dagger' (Exclusive)". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 7, 2016. สืบค้นเมื่อ April 7, 2016.
  72. Goldberg, Lesley (May 3, 2017). "Marvel's 'Runaways,' From 'The O.C.' Creators, Ordered to Series at Hulu". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 3, 2017. สืบค้นเมื่อ May 3, 2017.
  73. Goldberg, Leslie (May 1, 2019). "'Ghost Rider,' 'Helstrom' Marvel Live-Action Dramas a Go at Hulu". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 3, 2019. สืบค้นเมื่อ May 1, 2019.
  74. Fleming, Mike Jr. (October 15, 2019). "Marvel Studios President Kevin Feige Adds Marvel Chief Creative Officer Title; He'll Oversee All Creative & Story Initiatives". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 16, 2019. สืบค้นเมื่อ October 15, 2019.
  75. Goldberg, Lesley (December 8, 2019). "Marvel TV Division Folded Into Studio Unit, Layoffs Expected". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 11, 2019. สืบค้นเมื่อ December 11, 2019.
  76. Otterson, Joe (May 19, 2022). "'Daredevil' Disney+ Series in the Works With Matt Corman, Chris Ord Set to Write (Exclusive)". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 19, 2022. สืบค้นเมื่อ May 19, 2022.
  77. McClintock, Pamela (October 18, 2010). "Disney, Paramount restructure Marvel deal". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 23, 2010. สืบค้นเมื่อ October 18, 2010.
  78. 78.0 78.1 Russell, Bradley (September 12, 2022). "Marvel Phase 4: recap, release dates, news, and more". GamesRadar+. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 14, 2022. สืบค้นเมื่อ September 19, 2022.
  79. 79.0 79.1 79.2 Sandwell, Ian; Longridge, Chris (November 10, 2023). "Marvel's 'Phases' explained: What is Phase 5? What happened in Phase 3?". Digital Spy. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 14, 2023. สืบค้นเมื่อ November 14, 2023.
  80. Couch, Aaron; McClintock, Pamela (February 14, 2024). "Fantastic Four Cast Revealed for Marvel Movie". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 14, 2024. สืบค้นเมื่อ February 14, 2024.
  81. Patten, Dominic (August 12, 2019). "Marvel TV Boss Jeph Loeb On Secret ABC Series, Disney+, 'Legion' End, More Crossovers, 'Ghost Rider' & Hulu Plans". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 12, 2019. สืบค้นเมื่อ August 13, 2019.
  82. Barnhardt, Andrew (October 18, 2020). "Here's How Helstrom Connects to Marvel World". ComicBook.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 18, 2020. สืบค้นเมื่อ October 18, 2020.
  83. Kit, Borys (September 1, 2023). "Marvel Shuffles TV Calendar with New Dates for 'Agatha,' 'Echo,' X-Men '97' (Exclusive)". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 1, 2023. สืบค้นเมื่อ September 1, 2023.
  84. Campione, Katie (May 14, 2024). "Marvel Teases Disney+ Release Dates For 'Agatha All Along,' 'Daredevil: Born Again' & 'Ironheart'". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 14, 2024. สืบค้นเมื่อ May 14, 2024.
  85. Damshenas, Sam (July 28, 2022). "Michaela Coel confirmed to play iconic queer hero in Black Panther: Wakanda Forever". Gay Times. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 3, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  86. Fernandez, Jay A. (August 15, 2007). "Signing on to a writing co-op". Los Angeles Times. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 14, 2021. สืบค้นเมื่อ August 24, 2021.
  87. Ebert, Roger (June 12, 2008). "The Incredible Hulk (PG-13)". Chicago Sun-Times. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 14, 2021. สืบค้นเมื่อ August 24, 2021.
  88. Finke, Nikki (July 23, 2010). "Toldja! Marvel & Ruffalo Ink Hulk Deal". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 15, 2011. สืบค้นเมื่อ July 23, 2010.
  89. Paige, Rachel (December 10, 2020). "Tatiana Maslany Stars in new 'She-Hulk' Comedy Series Coming to Disney+". Marvel.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 11, 2020. สืบค้นเมื่อ December 10, 2020.
  90. 90.0 90.1 Carbone, Gina (April 12, 2019). "Yes! Chris Hemsworth Is Down For A Team Thor TV Show With Darryl". CinemaBlend. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 2, 2022. สืบค้นเมื่อ July 29, 2022.
  91. 91.00 91.01 91.02 91.03 91.04 91.05 91.06 91.07 91.08 91.09 91.10 Mancuso, Vinnie (July 20, 2019). "Marvel's 'What If?' Announces Massive Voice Cast of MCU Stars & Jeffrey Wright as The Watcher". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 21, 2019. สืบค้นเมื่อ July 27, 2019.
  92. Freitag, Lee (September 12, 2022). "MCU Star Sebastian Stan Opens Up About Finally Joining the Thunderbolts". Comic Book Resources. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 27, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  93. Robbins, Jason (November 23, 2021). "Hawkeye Movies in Order: How to Watch All of the Avenger's MCU Appearances So Far". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 15, 2021. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  94. Theil, Michele (October 14, 2021). "Marvel's Hawkeye trailer confirms MCU character's return". Digital Spy. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 18, 2021. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  95. Anderton, Joe (October 22, 2022). "Florence Pugh has another Marvel movie lined up after Thunderbolts". Digital Spy. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 2, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  96. Knight, Rosie (October 13, 2022). "Abomination's final She-Hulk scene makes Marvel's least loved film weirdly relevant". Polygon. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 30, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  97. Busch, Jenna (June 13, 2022). "Would Mike Colter Return As Luke Cage In The MCU?". /Film. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 23, 2022. สืบค้นเมื่อ July 29, 2022.
  98. Chitwood, Adam (May 10, 2014). "First Poster and Synopsis for New ABC Series Marvel's Agent Carter". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 17, 2022. สืบค้นเมื่อ July 29, 2022.
  99. Singh, Olivia (April 27, 2021). "'The Falcon and the Winter Soldier' star Emily VanCamp says the big reveal about her character 'made perfect sense'". Insider. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 25, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  100. 100.00 100.01 100.02 100.03 100.04 100.05 100.06 100.07 100.08 100.09 100.10 100.11 Campbell, Scott (August 1, 2021). "Here Are All the Marvel Actors Doing Voices in 'What If...?'". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 2, 2021. สืบค้นเมื่อ August 1, 2021.
  101. Kit, Borys; Couch, Aaron (March 7, 2023). "Jon Bernthal Returning as The Punisher for 'Daredevil: Born Again'". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 7, 2023. สืบค้นเมื่อ March 9, 2023.
  102. Laverde, Jake (August 10, 2020). "Agents of SHIELD's Agent Coulson Has One Last Message for His Fans". Game Rant. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 25, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  103. "Watch Marvel's Agents of SHIELD: Slingshot in Full!". ComingSoon.net. December 13, 2016. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 15, 2016. สืบค้นเมื่อ December 14, 2016.
  104. Sarkisian, Jacob (September 12, 2022). "Brie Larson addresses MCU future after The Marvels". Digital Spy. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 5, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  105. 105.0 105.1 Gallagher, Simon (August 25, 2021). "What If...? Episode 3 Cast Guide: Every New & Returning MCU Character". Screen Rant. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 25, 2021. สืบค้นเมื่อ August 25, 2021.
  106. Sharma, Abhishek (May 21, 2021). "Shirtless Drax Scenes Are a Big Reason Why Dave Bautista Is Retiring from the MCU". MovieWeb. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 26, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  107. 107.0 107.1 Gallagher, Simon (August 18, 2021). "What If...? Episode 2 Cast Guide: Every New & Returning MCU Character". Screen Rant. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 18, 2021. สืบค้นเมื่อ August 18, 2021.
  108. Kroll, Justin (November 1, 2019). "'Ant-Man 3' Moving Forward With Director Peyton Reed". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 1, 2019. สืบค้นเมื่อ November 2, 2019.
  109. Warner, Sam (September 2, 2022). "Daredevil: Born Again's Vincent D'Onofrio shares strange Kingpin tease". Digital Spy. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 26, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  110. Dockterman, Eliana (November 11, 2022). "How a Major Reveal About Valentina in Wakanda Forever Sets Up The Thunderbolts". Time. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 24, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  111. Otterson, Joe (September 25, 2020). "Samuel L. Jackson to Play Nick Fury in New Marvel Disney Plus Series (Exclusive)". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 25, 2020. สืบค้นเมื่อ September 25, 2020.
  112. West, Amy (February 15, 2022). "Zoe Saldaña teases Guardians of the Galaxy 3's emotional story". Digital Spy. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 2, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  113. Lethbridge, Thomas (October 6, 2021). "What If...? Episode 9 Cast Guide: Every New & Returning MCU Character". Screen Rant. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 6, 2021. สืบค้นเมื่อ October 6, 2021.
  114. Dick, Jeremy (June 5, 2022). "I Am Groot Poster Reveals August Premiere Date". MovieWeb. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 5, 2022. สืบค้นเมื่อ June 5, 2022.
  115. Young, Kai (December 29, 2023). "Every MCU Actor Replaced In Marvel's What If...? Season 2". ScreenRant (ภาษาอังกฤษ). เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 31, 2023. สืบค้นเมื่อ December 31, 2023.
  116. Snider, Mike (June 9, 2009). "First look: Mickey Rourke suits up as Whiplash for 'Iron Man 2'". USA Today. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 17, 2010. สืบค้นเมื่อ December 31, 2023.
  117. Wheeler, Andrew (March 28, 2014). "Gay Punchlines, LGBT Visibility and Marvel Studios' One-Shot 'All Hail The King'". ComicsAlliance. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 1, 2014. สืบค้นเมื่อ December 31, 2023.
  118. 118.0 118.1 118.2 118.3 118.4 Schreur, Brandon (December 22, 2023). "Disney Confirms Which MCU Stars Are Returning to Voice Characters in What If? Season 2". SuperHeroHype. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 23, 2023. สืบค้นเมื่อ December 31, 2023.
  119. Nolan, Liam (August 19, 2022). "Idris Elba Suggests Heimdall May Return to the MCU". Comic Book Resources. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 4, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  120. 120.0 120.1 Parvanae (May 14, 2022). "Maria Hill: Every Time Cobie Smulders Played the Character in the MCU, Ranked". MovieWeb. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 2, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  121. "Jon Favreau receives star on Hollywood Walk of Fame". CBS News. February 13, 2023. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 17, 2023. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  122. Miller, Liz Shannon (December 10, 2020). "'Captain Marvel 2' Reveals New Release Date, Roles for Ms. Marvel and Monica Rambeau". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 11, 2020. สืบค้นเมื่อ December 31, 2023.
  123. Kroll, Justin (September 30, 2020). "Newcomer Iman Vellani To Play Title Role In Marvel's 'Ms. Marvel' Series For Disney Plus". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 30, 2020. สืบค้นเมื่อ December 31, 2023.
  124. Millheim, Russ (November 28, 2023). "Disney Plus' Marvel Zombies Show Gets Exciting Production Update from Star (Exclusive)". The Direct. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 28, 2023. สืบค้นเมื่อ November 28, 2023.
  125. Nemiroff, Perri (March 13, 2022). "Patton Oswalt Attempts to Follow Up His 'Parks and Rec' Boba Fett Prediction With One for the MCU". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 24, 2022. สืบค้นเมื่อ July 29, 2022.
  126. 126.0 126.1 Schaeffer, Sandy (December 14, 2021). "Guardians Of The Galaxy Villain Djimon Hounsou Would Like To Return To The MCU". /Film. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 23, 2022. สืบค้นเมื่อ July 29, 2022.
  127. "Paul Rudd Set to Star in Marvel's Ant-Man". Marvel.com. December 19, 2013. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 19, 2014. สืบค้นเมื่อ December 19, 2013.
  128. Fischer, Russ; Sciretta, Peter (July 16, 2015). "'Ant-Man' Viral: Interviews With Scott Lang and Pym Technologies CEO Darren Cross". /Film. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 24, 2021. สืบค้นเมื่อ August 24, 2021.
  129. Dockterman, Eliana (July 8, 2022). "All the Cameos in Thor: Love and Thunder". Time. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 21, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  130. Keane, Sean (June 9, 2021). "What to know about Loki's timeline before the Disney Plus series". CNET. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 18, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  131. Adshead, Travis (November 25, 2022). "James Gunn Shares Behind the Scenes Image of Pom Klementieff in 'Guardians of the Galaxy Holiday Special'". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 25, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  132. Aurthur, Kate (September 27, 2022). "Marvel Boss Kevin Feige Teases Elizabeth Olsen's MCU Return: 'Anything's Possible in the Multiverse'". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 28, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  133. Romano, Nick (December 18, 2021). "Spider-Man: No Way Home cameo hints at a major Marvel comeback". Entertainment Weekly. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 18, 2021. สืบค้นเมื่อ December 18, 2021.
  134. Galuppo, Mia; Kit, Borys (July 22, 2022). "Spider-Man, X-Men and Zombies Wow Comic-Con at Marvel's First Animation Panel". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 22, 2022. สืบค้นเมื่อ July 24, 2022.
  135. Abbate, Jake (May 4, 2022). "Karen Gillan Celebrates Her Last Day on Guardians of the Galaxy Vol. 3". Superhero Hype. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 8, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  136. 136.0 136.1 136.2 136.3 136.4 Leite, Marcelo (March 16, 2022). "Daredevil & All Marvel Crossovers: Every Character In Multiple Shows". Screen Rant. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 5, 2022. สืบค้นเมื่อ July 29, 2022.
  137. Speakman, Kimberlee (January 14, 2023). "Danai Gurira Hints at 'Black Panther' Spinoff Series Focused on Her Fan-Favorite Okoye Character". People. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 19, 2023. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  138. Fashingbauer Cooper, Gael (February 15, 2023). "Tom Holland Will Return as Spider-Man, Kevin Feige Says". CNET. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 17, 2023. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  139. Dominguez, Noah (December 24, 2021). "Spider-Man Sits Down for Tense Daily Bugle Interview in New No Way Home Video". Comic Book Resources. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 25, 2021. สืบค้นเมื่อ March 15, 2022.
  140. Chitwood, Adam (September 8, 2021). "Here's the Full Voice Cast for 'Marvel's What If...?' Episode 5". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 8, 2021. สืบค้นเมื่อ September 8, 2021.
  141. Stolworthy, Jacob (August 10, 2019). "Gwyneth Paltrow had no idea Avengers: Endgame co-star Samuel L Jackson was in MCU, Marvel boss reveals". The Independent. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 27, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  142. Lethbridge, Thomas (September 15, 2021). "What If...? Episode 6 Cast Guide: Every New & Returning MCU Character". Screen Rant. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 21, 2021. สืบค้นเมื่อ September 21, 2021.
  143. Kroll, Justin (January 13, 2014). "Michael Douglas to Star as Hank Pym in Marvel's Ant-Man". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 22, 2013. สืบค้นเมื่อ February 11, 2023.
  144. George, Joe (April 19, 2022). "Thor: Love and Thunder Cast – Who's Back and New Characters". Den of Geek. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 4, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  145. Lussier, Germain (February 1, 2019). "A New Captain Marvel TV Spot Gives Us Hope for Marvel's Next Generation". io9. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 1, 2019. สืบค้นเมื่อ February 1, 2019.
  146. Miller, Liz Shannon (December 10, 2020). "'Captain Marvel 2' Reveals New Release Date, Roles for Ms. Marvel and Monica Rambeau". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 11, 2020. สืบค้นเมื่อ December 10, 2020.
  147. Ramos, Dino-Ray (July 20, 2019). "Teyonah Parris Joins Elizabeth Olsen And Paul Bettany For 'WandaVision' As Monica Rambeau". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 9, 2019. สืบค้นเมื่อ February 3, 2020.
  148. Morse, Ben (November 21, 2016). "Angela Bassett Boards Marvel's "Black Panther"". Marvel.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 22, 2016. สืบค้นเมื่อ November 12, 2022.
  149. "Terrence Howard cast in Iron Man!". GamesRadar+. October 12, 2006. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 3, 2016. สืบค้นเมื่อ December 3, 2016.
  150. Susman, Gary (October 14, 2008). "'Iron Man 2': Terrence Howard's out, Don Cheadle's in". Entertainment Weekly. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 6, 2012. สืบค้นเมื่อ August 3, 2012.
  151. Gelman, Vlada (December 10, 2020). "Secret Invasion, Marvel Series Starring Samuel L. Jackson, Coming to Disney+". TVLine. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 11, 2020. สืบค้นเมื่อ December 10, 2020.
  152. Vincent, Maxance (July 22, 2022). "Bradley Cooper Returning As Rocket Before Guardians of the Galaxy 3". Screen Rant. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 5, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  153. McMillan, Graeme (March 22, 2018). "Chris Evans to Retire as Captain America After 'Avengers 4'". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 6, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  154. Jorgensen, Tom (August 10, 2021). "What If...? Season 1, Episode 1 – Review". IGN. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 10, 2021. สืบค้นเมื่อ August 10, 2021.
  155. Travis, Emlyn (July 9, 2021). "Scarlett Johansson's 'Black Widow' Story Is Right On Time, Even If It Took A Decade". MTV. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 5, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  156. Shannon Miller, Liz (August 10, 2021). "'Marvel's What If...?' Review: Guaranteed Fun for the MCU Superfans". Collider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 10, 2021. สืบค้นเมื่อ August 10, 2021.
  157. De Semlyen, Phil (February 22, 2016). "Martin Freeman's Captain America: Civil War character revealed". Empire. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 23, 2016. สืบค้นเมื่อ September 11, 2022.
  158. Bonomolo, Cameron (March 12, 2022). "Black Panther Star Martin Freeman Returns in Marvel's Secret Invasion". ComicBook.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 12, 2022. สืบค้นเมื่อ September 11, 2022.
  159. Zogbi, Emily (March 13, 2022). "William Hurt – the MCU's Thunderbolt Ross – Dies at 71". Comic Book Resources. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 13, 2022. สืบค้นเมื่อ August 29, 2023.
  160. Galuppo, Mia (October 17, 2022). "Harrison Ford Joining 'Captain America 4'". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 17, 2022. สืบค้นเมื่อ October 17, 2022.
  161. "Stellan Skarsgård klar för ny superhjältefilm". Expressen (ภาษาสวีเดน). March 3, 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 27, 2011. สืบค้นเมื่อ March 3, 2011. The Avengers is the dream team of superheroes, a group consisting of among others Iron Man, the Hulk, Captain America and Thor. The film is planned to premier in 3D in May of next year. Stellan Skarsgård confirms to TT Spektra that he will play the same role as in the upcoming Thor: Doctor Selvig. Not much is yet known about the character apart from that Selvig is a scientist in New Mexico.
  162. Jones, Marcus (December 15, 2022). "Ryan Coogler and Letitia Wright on Pivoting 'Black Panther: Wakanda Forever' to a Mother-Daughter Story". IndieWire. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 30, 2023. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  163. Jasper, Gavin (September 15, 2021). "What If...? Episode 6 Review: Killmonger to the Rescue". Den of Geek. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 17, 2021. สืบค้นเมื่อ September 11, 2022.
  164. Otterson, Joe (August 30, 2022). "Ben Kingsley to Reprise Trevor Slattery Role in Marvel Studios' Wonder Man Series at Disney+ (Exclusive)". Variety. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 30, 2022. สืบค้นเมื่อ August 30, 2022.
  165. Holtreman, Vic (August 22, 2013). "Iron Man 2: Set Visit, Story Details & Meet Howard Stark". Screen Rant. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 1, 2009. สืบค้นเมื่อ August 20, 2014.
  166. Vejvoda, Jim (June 4, 2009). "Iron Man 2 Sneak Peek". IGN. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 22, 2014. สืบค้นเมื่อ June 5, 2009.
  167. Philbrick, Jami (June 21, 2011). "Dominic Cooper talks 'Captain America: The First Avenger'". IAmRogue.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 23, 2014. สืบค้นเมื่อ March 29, 2013.
  168. Grubbs, Jefferson (January 6, 2015). "Dominic Cooper Is More than Iron Man's Dad". Bustle. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 27, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  169. Bowles, Scott (April 27, 2007). "First look: Downey forges a bond with 'Iron Man' role". USA Today. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 1, 2013. สืบค้นเมื่อ March 23, 2013.
  170. Travis, Ben (August 10, 2021). "What If...? Review". Empire. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 10, 2021. สืบค้นเมื่อ August 10, 2021.
  171. Singh, Olivia (May 7, 2022). "Benedict Cumberbatch says it's 'mortifying' acting out Doctor Strange's magic movements: 'I don't find it funny anymore'". Insider. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 19, 2023. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  172. Trenholm, Richard; Keane, Sean (September 11, 2022). "'Secret Invasion' Trailer Brings Back Samuel L. Jackson as Nick Fury". CNET. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 22, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  173. Whitten, Sarah (November 18, 2022). "Marvel didn't recast Chadwick Boseman in 'Black Panther: Wakanda Forever' — and it was the right move". CNBC. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ December 11, 2022. สืบค้นเมื่อ February 19, 2023.
  174. Finke, Nikki (May 16, 2009). "Exclusive: Chris Hemsworth is Thor". Deadline Hollywood. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 17, 2011. สืบค้นเมื่อ May 19, 2009.
  175. Bacon, Jess (June 28, 2022). "Thor: Love and Thunder's Tessa Thompson explains Valkyrie's big change". Digital Spy. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 9, 2022. สืบค้นเมื่อ November 25, 2022.
  176. Jasper, Gavin (January 16, 2021). "Marvel's WandaVision: Vision's Avengers and MCU History Recap". Den of Geek. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 21, 2023. สืบค้นเมื่อ February 28, 2023.
  177. Abrams, Simon (March 17, 2021). "'The Falcon and the Winter Soldier': What You Need to Know". The New York Times. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 25, 2022. สืบค้นเมื่อ February 28, 2023.
  178. Odman, Sydney (September 14, 2022). "'She-Hulk' Actor Benedict Wong Talks Living in the "Wong Cinematic Universe"". The Hollywood Reporter. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 17, 2023. สืบค้นเมื่อ February 28, 2023.
  179. Newby, Richard (February 18, 2023). "7 Ant-Man and the Wasp: Quantumania Easter Eggs". Vulture. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ February 19, 2023. สืบค้นเมื่อ February 28, 2023.
  180. Geddes, Ryan (March 20, 2008). "Iron Man Film Cast To Voice Game". IGN. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 2, 2017. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  181. 181.0 181.1 Burg, Dustin (April 9, 2008). "The Incredible Hulk features incredible voice talent". Engadget. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 2, 2017. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  182. 182.0 182.1 "Iron Man 2". Game Informer. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 9, 2010. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  183. 183.0 183.1 "Iron Man". Polygon. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 2, 2017. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  184. "Hands-On Mobile And Marvel Entertainment Bring Iron Man To Mobile". IGN. April 30, 2008. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 3, 2013. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  185. Provo, Frank (June 11, 2008). "The Incredible Hulk Review". GamesRadar. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 2, 2017. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  186. "The Incredible Hulk Nintendo DS". Nintendo. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 1, 2017. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  187. "The Incredible Hulk Smashes onto Mobile Phone Worldwide". IGN. June 13, 2008. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 2, 2017. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  188. Devries, Jack (May 21, 2010). "Iron Man 2 Review (Wii)". IGN. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 4, 2012. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  189. "Iron Man 2". IGN. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 1, 2012. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  190. Buchanan, Levi (May 10, 2010). "Iron Man 2 iPad Review". IGN. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 27, 2013. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  191. "Iron Man 2". BlackBerry World. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 11, 2015. สืบค้นเมื่อ August 1, 2017.
  192. "Thor: God of Thunder". Polygon. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 26, 2017. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  193. "Captain America: Super Soldier". Polygon. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 1, 2017. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  194. Nouch, James (May 15, 2012). "The Avengers". Pocket Gamer. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ September 30, 2019. สืบค้นเมื่อ June 28, 2020.
  195. Davis, Justin (April 30, 2013). "Iron Man 3 – The Official Game Review". IGN. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 1, 2013. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  196. "Thor: The Dark World – The Official Game". Polygon. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ August 6, 2017. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  197. "Captain America: The Winter Soldier – The Official Game". IGN. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ March 10, 2014. สืบค้นเมื่อ August 25, 2017.
  198. Dornbush, Jonathon (October 12, 2015). "Lego Marvel's Avengers to include Phase 2, Agent Carter, more content". Entertainment Weekly. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ November 29, 2015. สืบค้นเมื่อ December 14, 2015.
  199. "LEGO Marvel's Avengers™: A brand new action-packed, Super Hero adventure out now for Mac!". Feral Interactive. March 10, 2016. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 2, 2016. สืบค้นเมื่อ March 10, 2016.
  200. "Sony Pictures Virtual Reality Launches 'Spider-Man™: Homecoming' Experience". Sony Pictures. June 16, 2017. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ June 23, 2017. สืบค้นเมื่อ February 6, 2020.
  201. "Sony Pictures Launches Spider-Man™: Far From Home, Virtual Reality". Sony Pictures. June 25, 2019. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ July 2, 2019. สืบค้นเมื่อ February 6, 2020.
  202. Ankers-Range, Adele (May 22, 2024). "Marvel's What If...? – An Immersive Story for Apple Vision Pro Gets Release Date and Trailer". IGN. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 22, 2024. สืบค้นเมื่อ May 22, 2024.
  203. "Marvel Studios and ILM Immersive Announce 'What If...? – An Immersive Story' Coming Exclusively to Apple Vision Pro". Marvel.com. May 8, 2024. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 8, 2024. สืบค้นเมื่อ May 8, 2024.

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]